Klasik sinemanın kült filmlerinden Arabistanlı Lawrence, İngiliz arkeolog ve askeri diplomat TE Lawrence’ın ( Peter O’Toole ) 1. Dünya Savaşı sırasında Orta Doğu’daki Türklere karşı isyan etmek için, yerli Arap kabilelerini birleştiren yolculuğunu anlatan David Lean filmidir…

Şimdi 60. yıl dönümünde, sinemasal gücünden henüz hiçbir şey kaybetmedi. Entelektüel film akademisyenlerinin favorilerinden daha fazlası olan Arabistanlı Lawrence, 21. yüzyılda filmleri tanımlayan çok sayıda modern gişe rekorları kıran filmi etkiledi. Lean’in filmindeki etkisine belki de James Cameron’ın bilim kurgu macera filmi Avatar’dan daha fazla paralellik gösteren herhalde başka bir film yoktur.

Filmin 2009’da gösterime girmesine kadar geçen bir röportajda Cameron, tarihi destanı kendi ilham ana kaynağı olarak gösterdi ve ” Arabistanlı Lawrence gibi iyi, eski moda, ergen macera hikayelerine çok şey borçlu olduğunu” belirtti. Hikayede pek çok tanınabilir arketip de var: Amerikan sınırı ve teknik, askeri bir uygarlık ile doğayla uyumlu bir yerli halk arasındaki çatışma.” Avatar kadar kalabalık bir şeyin Lawrence kadar tematik olarak önemli bir şeyden ilham aldığını bilmek takdire şayan olsa da, eskinin tekrar eden hikaye anlatımı ve karakterizasyon yanlış adımları, yalnızca Lean’in filminin sanatsal bir başarı olarak ne kadar kesin olduğunu vurguluyor.

Arabistanlı Lawrence ve Avatar’ın görsel tasarımı ve estetiği büyük ölçüde değişiyor gibi görünüyor. Birincisi, Cameron’ın evreni kavram olarak hayali, Pandora adında becerikli bir ay gezegeni ve inşası çığır açan görsel efektlerle bir bilgisayardan geldi. Öte yandan Lean, Ürdün ve İspanya’daki gerçek çöllerden büyüleyici manzaraları yerinde yakaladı. Her iki üretim tasarımı da, Avatar söz konusu olduğunda gerçekte olan, başka bir dünyaya ait bir yeri yakalamak için bir arada var olur. İzleyicinin çöle olan hayranlığı, Lawrence’ın coğrafi bölgeye olan hayranlığına benzemek içindir. Çünkü, ana karakter özünde bir maceracıdır. Avatar’dan Jake Sully (Sam Worthington) Belden aşağısı felçli bir asker olan, gezegenin yerli halkı olan Na’vi’ye müttefik gibi davranması için Pandora’ya gönderilir. Lawrence ve Jake kendi hikayelerinde tehlikeli durumlara düşerler. Çevre sakinleri tarafından karşı karşıya bırakıldılar ve sonunda Lawrence için Prens Faysal’ın (Alec Guinness) ve Jake için Neytiri’nin (Zoe Saldaña) bakımı altına alındılar.

Arabistanlı Lawrence’ın yeri ve yapım tasarımı, hikayeyi tamamlayıcı bir karakter olarak çalışıyor. Arap çöllerinin zarif ve klasik portresi zamansızdır ve zamanın sınavına dayanacak harika bir resim havası alır. Uçsuz bucaksız çöller, yalnızca ölçek olarak, 1. Dünya Savaşı’nın zemininde zaten önemli olan bir durumun risklerini artırıyor. Pandora muhtemelen daha da canlı bir ortam. Avatar’daki her karenin her köşesi kendi başına bir hikaye olabilir. Gezegende yaşayan ağaçlara, yaratıklara ve su kütlelerine detaylara çok dikkat edilir. Cameron, Lawrence’ı büyüleyen hayranlık uyandıran imaj yaratmanın değerini anlamıştı. Yüce fikirleri ve maraton benzeri çalışma süresi, filmin fazla “akademik” olduğu korkusuyla izleyicileri savuşturabildiğinden, ilk kez izleyenler için erişilebilir. Pandora, şüphesiz olağanüstü bir ortamdır. Ancak, Lean’in keşif araçları olarak çölün gerçek yaşam manzaralarını inşa etmesi, kendi başına daha da etkileyici bir başarıdır. Filmin harikulade ve heyecan verici ikonografisi, James Cameron’ın yanı sıra George Lucas ve Denis Villeneuve de dahil olmak üzere modern bilim kurgu film yapımcıları üzerinde, maceranın büyüsünün ne kadar ileri gidebileceğini keşfetmeleri ve kendi geniş evrenlerini kavramsallaştırma noktasına kadar keşfetmeleri konusunda kuşkusuz bir etki bıraktı.

Kaynak: Collider.